Tại sao bị AMIDAN? Nguyên nhân & cách điều trị bệnh Amidan là gì?

Viêm Amidan là những tổn thương cấp hoặc mãn tính ở bộ phận amidan có thể do vi khuẩn hoặc virus gây ra. Bệnh ở nhiều độ tuổi khác nhau song trẻ em và ở lứa tuổi thiếu niên là những đối tượng thường mắc phải. Viêm amidan có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm do đó cần nắm được nguyên nhân của bệnh và triệu chứng bệnh viêm amidan để có biện pháp điều trị kịp thời nhất.

Vậy, làm sao để có kiến thức nhận biết được những triệu chứng của bệnh Amidan là gì khi mới ở giai đoạn chớm mắc, cũng như đi tìm hiểu nguyên nhân tại sao bị Amidan để có cách điều trị bệnh Amidan đơn giản, nhanh chóng & hiệu quả nhất.

Ở nước ta tỉ lệ mắc Amidan chiếm 30%, một số trường hợp viêm amidan có thể tự khỏi khi quá đốt tức là khi cơ thể đủ sức đề kháng để chống chọi lại với bệnh nhưng rất hiếm. Một số khác lại phải mắc các biến chứng nguy hiểm khác do chủ quan và không điều trị kịp thời.

Nguyên nhân gây bệnh viêm Amidan là gì?

Nguyên nhân theo Tây y

 

Do vi khuẩn, virus

Đây là nguyên nhân thường gặp nhất dẫn đến bệnh viêm amidan.

Bệnh phát triển do cơ thể bị nhiễm lạnh, do các vi khuẩn, virus đã có ở họng hay mũi có cơ hội phát triển gây nên bệnh.

Một số bệnh nhiễm khuẩn lây qua đường hô hấp (sởi, ho gà, cúm,…), các khuẩn này tấn công lại amidan dẫn đến làm viêm. Theo kết quả nghiên cứu, ước tính có khoảng từ 15 – 30% các ca mắc bệnh viêm amidan là do vi khuẩn (trong đó, nhiều nhất là liên cầu khuẩn, nguy hiểm hơn là liên cầu tan huyết nhóm A; ngoài ra còn có xoắn khuẩn, tụ cầu, các chủng yếm khí và ái khí). Tuy nhiên virus mới là nguyên nhân gây ra bệnh nhiều nhất. Điển hình có virus Eppstein-Barr không chỉ gây viêm amidan mà còn có thể dẫn tới bệnh bạch cầu đơn nhân.

 

Tạng bạch huyết

Trong một số trường hợp, cơ thể có tổ chức bạch huyết phát triển mạnh hơn bình thường khiến cho số lượng hạch ở vùng cổ và họng tăng lên rất nhiều. Điều này, không những không giúp cơ thể thêm khỏe mạnh, ngược lại càng làm cho khu vực này dễ dàng bị viêm nhiễm, từ đó dẫn đến viêm amidan.

 

Nguyên nhân theo Đông y

 

Theo Đông y, họng hầu là cửa ngõ của phế (phổi) vào cơ thể, amidan nằm ở cửa ngõ này nên nguyên khí sẽ dễ bị hao tổn, không đủ để chống lại ngoại tà xâm nhập mà amidan lại là nơi bị ảnh hưởng đầu tiên của tà khí. Do phong nhiệt uất kết tại họng đốt cháy tân dịch sinh ra đờm kết hợp với phong nhiệt từ bên ngoài xâm nhập vào gây ra viêm amidan.

Ngoài ra bệnh cũng phát sinh từ nguyên nhân do các chức năng của tạng phủ mất điều hoà:

Tỳ hư sinh đờm, đờm gây ủng tắc ở phế làm cho phế khí không thông (tỳ sinh đờm và phế trữ đờm) dẫn tới nguyên khí không đến được amidan, amidan mất chức năng tự bảo vệ, vì vậy bị ngoại tà xâm nhập gây bệnh.

Can (gan) hoả phạm phế (phổi), can khí uất kết hoá hoả nung đốt phế gây phế nhiệt, phế nhiệt uất kết tại hầu họng gây ra bệnh tại amidan.

Thận khí hư không nạp khí (phế chủ hô, thận chủ hấp), thận chủ thuỷ, thuỷ hư sinh đờm tại phế sinh ra bệnh ho và viêm amidan.

Từ ảnh hưởng của các tạng phủ, nguyên khí và từ chính tạng phế dẫn đến phế hư, phế khí không đủ để chống lại ngoại tà, công với nội nhiệt gây ra bệnh.

 

Triệu chứng của bệnh Amidan

Viêm amidan thường có 2 cấp độ khác nhau và ở mỗi thể có cách biểu hiện khác nhau. Rất khó phân biệt giữa các cấp, bạn có thể dựa vào những dấu hiệu đặc biệt sau để nhận biết.

 

Viêm amidan cấp tính

Đây là giai đoạn đầu tiên khi bị viêm amidan. Viêm amidan cấp tính là hiện tượng viêm xung huyết, xuất huyết hoặc có thể là viêm mủ ở amidan khẩu cái (nằm ở vị trí giữa trụ trước và trụ trong 2 bên thành họng, có hình hạt nhân). Bệnh thường là do virus (sẽ nhẹ hơn) hoặc vi khuẩn gây nên (bị nặng hơn) và thường gặp ở trẻ em từ 3 tuổi trở lên.

 

 

Biểu hiện của bệnh Amidan cấp tính là gì?

 

Triệu chứng điển hình của viêm amidan cấp tính

 

Triệu chứng cơ năng

+ Khu vực cổ họng luôn có cảm giác nóng, khô rát. Một thời gian ngắn sau (khoảng 2 – 4 giờ), bệnh nhân sẽ cảm thấy đau họng, đau có thể nhói lên tai và càng đau hơn mỗi khi nuốt hoặc ho.

+ Thường đi kèm với hiện tượng thở khò khè, ngủ ngáy to, nói giọng mũi.

+ Có thể xuất hiện triệu chứng ho nhiều và theo từng cơn, ho có đờm nhầy, khan giọng và tức ngực. Đó là khi viêm đã lan xuống đường thanh quản – khí quản.

 

Triệu chứng thực thể

+ Lưỡi bẩn, trắng, miệng có mùi hôi.

+ Nếu nguyên nhân gây bệnh là do khuẩn: dễ thấy nhất là amidan bị sưng và đỏ, trên bề mặt có nhiều chấm mủ màu trắng và những mảng bựa trắng. Mủ không lan đến các trụ hay dính chắc vào amidan mà lau được một cách dễ dàng, sau khi lau thấy rõ niêm mạc amidan đỏ và không bị tổn thương. Thường đi kèm với việc xuất hiện các hạch ở dưới góc hàm phía bị sưng đau.

+ Nếu nguyên nhân gây viêm là do virus: niêm mạc họng sưng đỏ, có hiện tượng xuất huyết trong, amidan và các lympho ở thành sau của họng đều bị sưng đỏ. Ngoài ra, còn có thể có thêm các triệu chứng khác như khàn tiếng, ho, chảy nước mũi hay viêm kết mạc.

 

Triệu chứng toàn thân

Bệnh xuất hiện đột ngột với tình trạng sốt cao (khoảng 38 – 41oC), đi kèm là cảm giác gai rét, cơ thể mệt mỏi, đau nhức, rất đau đầu, không có cảm giác muốn ăn và có thể đi tiểu ra nước màu đỏ hay bị táo bón.

 

Viêm amidan mãn tính

Viêm amidan mãn tính xảy ra khi người bệnh bị viêm amidan cấp tính một cách thường xuyên, trong thời gian dài. Có 2 dạng viêm là viêm amidan quá phát và viêm amidan xơ chìm.

Viêm amidan quá phát là hiện tượng khi amidan bị viêm, cơ thể phản ứng lại làm amidan càng sưng to ra, bệnh thường gặp ở trẻ em.

Ngược lại, ở người trưởng thành, viêm amidan xơ chìm làm cho amidan bị teo nhỏ lại, nhưng vì thế mà bệnh càng trở nên nguy hiểm hơn vì đây chính là “ổ” chứa vi khuẩn có nguy cơ gây biến chứng cao cho người bệnh.

 

Triệu chứng cơ năng

+ Thông thường, bệnh nhân cảm thấy khó nuốt ở họng kèm cảm giác đau rát, có thể đau lan lên tai.

+ Hơi thở có mùi hôi khó chịu dù đã vệ sinh răng miệng sạch sẽ.

+ Với bệnh viêm amidan quá phát: người bệnh thường bị khó thở nên hay gặp tình trạng thở khò khè, ngáy to khi ngủ, nguy hiểm hơn là có thể gây ra hội chứng ngưng thở khi ngủ ở trẻ bị bệnh.

 

 

Biểu hiện của bệnh Amidan mãn tính là gì?

 

Triệu chứng thực thể

+ Thể xơ teo (thường xuất hiện ở người trưởng thành): amidan bị teo nhỏ lại, bề mặt gồ ghề, nhiều xơ trắng, đôi khi có mủ trắng. Amidan thường rắn mà không mềm như bình thường, ấn vào có thể thấy mủ chảy ra từ các hốc của amidan.

+ Thể quá phát (chủ yếu gặp ở trẻ nhỏ): 2 amidan đều sưng to, có khi lấn vào khoang họng. Niêm mạc họng có màu đỏ, có mủ bên trong các hốc.

 

Triệu chứng toàn thân

Không có biểu hiện gì cụ thể, nếu có thì cũng chỉ là những triệu chứng thường thấy ở thể cấp tính. Ngoài ra, người bệnh cũng có thể bị sốt vặt, người mệt mỏi, gầy, xanh xao.

Những biểu hiện ban đầu của viêm amidan thường bị nhầm lẫn với các bệnh đường hô hấp khác như viêm họng, hay viêm xoang. Vì vậy mà người bệnh có thể chủ quan không điều trị hoặc điều trị không đúng cách. Viêm amidan nếu không được chữa trị kịp thời và triệt để có thể dẫn tới nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm thanh quản, phế quản, viêm xoang, viêm tim, viêm cầu thận cấp, viêm khớp cấp thay thậm chí là nhiễm trùng huyết. Viêm amidan ở trẻ em còn có thể gây ra hội chứng ngưng thở khi ngủ cực kỳ nguy hiểm. Vì vậy, khi thấy có dấu hiệu của bệnh viêm amidan, bạn cần nhanh chóng đi đến cơ sở y tế  để khám và điều trị một cách sớm nhất.

 

Chính vì những nguy cơ có ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe của người mắc bệnh, nên hiểu được triệu chứng của bệnh Amidan là gì, hay việc tìm ra nguyên nhân tại sao bị Amidan là rất cần thiết để có biện pháp, cách điều trị bệnh Amidan nhanh chóng, hiệu quả nhất.